Κέρασμα: μια πονεμένη πατριαρχική ιστορία

Το κέρασμα ποτών είναι μια πονεμένη πατριαρχική ιστορία. Οι άντρες κερνάνε ποτά σε μια προσπάθεια να σηματοδοτήσουν το ρόλο του καλού κουβαλητή ώστε να προσελκύσουν γυναίκες οι οποίες αναμένετε να τους αξιολογήσουν θετικά με βάση αυτές τις πατριαρχικές αξίες. Αυτό συνήθως συνοδεύεται από ένα αίσθημα entitlement πάνω σε όσες τα δέχτηκαν οι οποίες θεωρούνται πως έχουν την υποχρέωση να τους ανταποδώσουν με όλους τους τρόπους που αυτοί φαντασιώνονται ότι αρμόζουν στη συμβολική αυτή προσφορά των 7 ευρώ.

Οι ανθρωπολόγοι όπως ο M. Mauss έχουν αναλύσει εδώ και δεκαετίες πώς το δώρο κρύβει πάντα μια άρρητη υποχρέωση ανταπόδοσης και χρησιμοποιείται είτε για να χτίσει σχέσεις αμοιβαιότητας είτε για να υποχρεώσει τους ανίσχυρους στους ισχυρούς. Αυτός που δέχτηκε το δώρο μπορεί να αρνηθεί να ανταποδώσει μόνο όμως με τίμημα να χάσει σε κύρος, «τιμή», και πρεστίζ -κάτι που εκδηλώνεται με τη συνεχή υποτίμηση και διασυρμό των γυναικών που δέχονται τα ποτά χωρίς να εκπληρώσουν σεξουαλικές χάρες για τους άντρες που τα κέρασαν. Φυσικά σε μια πατριαρχική κοινωνία είναι λογικό να κατουράμε τι θεωρεί αυτή κύρος, «τιμή» και πρεστίζ οπότε η αποδοχή ποτών μπορεί να εξελιχθεί απλά σε ένα στοίχημα που χάνουν οι εν λόγω άντρες. Αυτό γίνεται ακόμα πιο εύλογο αν αναλογιστούμε τις ταξικές ανισότητες οι οποίες μάλιστα συνήθως λειτουργούν υπέρ των ανδρών σε σχέση με τις γυναίκες.

Φοβάμαι όμως -και χωρίς να σημαίνει αυτό πως είμαι λιγότερο σκληρή και άκαρδη απ’ό,τι θα περιμένατε από μένα- πως όλη αυτή η συζήτηση αφήνει απ’έξω τους άντρες αυτούς που δεν έχουν την πολυτέλεια να κεράσουν λόγω της οικονομικής τους κατάστασης αλλά η πατριαρχία καλλιεργεί την προσδοκία να το κάνουν. Το να απαντήσουμε σε αυτό με ένα «ε τότε ας μη κεράσουν δεν τους υποχρεώνει κανείς» ξεχνά όλους αυτούς τους τρόπους με τους οποίους υποκειμενοποιούμαστε στην πατριαρχία ώστε να μας δημιουργούνται αισθήματα ντροπής και ενοχών πέρα από τον έλεγχό μας ,ακόμα δηλαδή και όταν μπορούμε να επεξεργαστούμε λογικά τις συνθήκες-αυτό που ο Μπουρντιέ θα ονόμαζε habitus. Θα ήταν λίγο υποκριτικό να ισχυριστούμε πως οι άντρες έχουν πλήρη ελευθερία επιλογής την ίδια ώρα που αντιλαμβανόμαστε ότι η πατριαρχική μας ανατροφή και υποκειμενοποίηση ως γυναίκες λόγου χάρη μας εμποδίζει από το να είμαστε αγενείς με τύπους που γίνονται πιεστικοί όχι μόνο επειδή φοβόμαστε αλλά και επειδή οι ίδιες θα νιώσουμε άσχημα.

Ακόμα περισσότερο, νομίζω ότι η συζήτηση για το κέρασμα, αφήνει απ’έξω και τις γυναίκες που νιώθουν λιγότερο φροντισμένες και loved ή έστω κάπως άβολα όταν άντρες που αυτές γουστάρουν δεν τις κερνάνε, δημιουργώντας τους αμφιβολίες για το αν αυτοί ενδιαφέρονται πραγματικά και καλλιεργώντας χαμηλή αυτοεκτίμηση στις ίδιες που δεν θεωρούνται «άξιες» να κεραστούν από έναν άντρα.

Νομίζω ότι όλα αυτά είναι πτυχές που θα πρέπει να συζητάμε, κατά προτίμηση πίνοντας με τα ταξικά αδέρφια μας τα κερασμένα ποτά ενός γιάπη -όσο εγώ αναπολώ τις εποχές που τουλάχιστον μας κερνούσαν πάστες.

Advertisement

Ο Μύθος της Αντρικής Αυτοθυσίας

«Εντάξει, μπορεί οι άντρες να είναι ο νούμερο ένα κίνδυνος για τις γυναίκες και αυτές να ζουν υπό τη συνεχή απειλή της έμφυλης βίας, αν ομώς βρεθείτε σε ένα πλοίο που ναυαγεί έχετε μεγαλύτερες πιθανότητες να επιβιώσετε λόγω της αντρικής αυτοθυσίας οπότε μια η άλλη σας έρχετε βρε κουτά»
φαίνεται να προσπαθει να μας πει ο ψυχολόγος Σιδηρόπουλος -επιχειρώντας μάλιστα εμμέσως να μας πεισει πως ακόμα και οι σουφραζέτες τσάμπα πάλεψαν για περισσότερα δικαιώματα καθώς ήταν σαφώς πιο ευνοημένες από τους άντρες ακόμα και τότε.

Βέβαια δεν είναι μόνο η ηλιθιότητα του επιχειρήματος, είναι και πως στατιστικά ο μύθος της «αντρικής αυτοθυσίας» δεν ευσταθεί όπως απέδειξε περίτρανα και η έρευνα* των Mikael Elander και Oscar Erixson του Σουδικού Πανεπιστημίου της Uppsala. Oι ερευνητές μελέτησαν τα ναυάγια των τελευταίων 3 αιώνων για τα οποία υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεια και βρήκαν πως οι γυναίκες είχαν ακριβώς τις μισές πιθανότητες να επιβιώσουν σε σχέση με αυτές των αντρών. Μόνο σε δύο περιπτώσεις αυτό δε συνέβει, από τις οποίες η μία ήταν αυτή του Τιτανικού και η άλλη του HMS Birkenhea όπου οι γυναίκες αποτελούσαν περίπου το 1% των επιβατών.

Οι ερευνητές σχολίασαν ότι ο μύθος περί «αντρικής αυτοθυσίας» κατασκευάστηκε, όπως μπορούμε να φανταστούμε, ακριβώς ως αντεπιχείρημα ενάντια στους αγώνες της γυναικείας απελευθέρωσης. Στην πραγματικότητα, η έρευνα δείχνει ότι η «ψαλίδα» στα παραπάνω στατιστικά αρχίζει να κλείνει μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πολεμο, ακριβώς δηλαδή όταν οι γυναίκες άρχισαν να αποκτούν περισσότερα δικαιώματα. Επιπλέον να θυμηθούμε οτι η τάξη ήταν καθοριστικός παράγοντας των επιζησ@ντων στον Τιτανικό.

Αν τους άντρες τους διακρίνει τέτοια αυτοθυσία υπερ των γυναικών, γιατί δε θυσιάζουν λιγη από την εξουσία, το κεφάλαιο, το στατους, τις καλύτερες δουλειές και τα προνόμια που απολαμβάνουν κάθε μέρα και περιμένουν να την επιδείξουν τάχα σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης?

Ολόκληρο το ποστ του ψυχολόγου εδώ:
https://www.facebook.com/psychologos.stefanos/posts/525799485624375

Η εν λόγω έρευνα: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3421183/

Οι παιδοκτονίες και τα παιδιά ως καταπιεσμένη κατηγορία

Πριν δυο χρόνια το πανελλήνικο συγκλονίστηκε (για 2-3 μέρες και μετά το ξέχασε) από την 32χρονη μητέρα στην Πεύκη που σκότωσε την 5χρονη κόρη της και μετά αυτοκτόνησε η ίδια. Μου είχε κάνει τότε εντύπωση διαβάζοντας τα σχόλια ακόμα και σε mainstream ΜΜΕ το πόση κατανόηση έδειχναν όλοι σχολιάζοντας την απουσία πρόνοιας για τις μητέρες και τα ανάπηρα παιδιά. Τόση κατανόηση που σχεδόν είχα αγχωθεί: είχαμε όντως αποκτήση τόση ενσυναίσθηση προς τις μανάδες ως κοινωνία ή ήταν καποιο μισαναπηρικό ένστικτο που έκανε το μέσο σχολιαστή και σχολιάστρια να σκέφτεται ενδόμυχα ότι κι ο ιδιος θα αυτοκτονούσε αν είχε ανάπηρο παιδί. Τέλοσπαντων, ενα μεγάλο μέρος έδειχεν να κατανοεί (χωρίς να δικαιολογεί) οτι η συγκεκριμένη παιδοκτονία έχει να κάνει με το βάρος της φροντίδας ενός παιδιού, φροντίδα που πέφτει πολύ συχνά αποκλειστικά στη μητέρα. Το ότι αυτή θεώρησε ότι αν αυτοκτονήσει δε θα μείνει κανένας να το φροντίζει το ίδιο και άρα καλύτερα να το πάρει μαζί της δεν ήταν παράλογο.

Αυστραλιανή έρευνα* πάνω στις παιδοκτονίες επιβεβαιώνει πως «Οι γυναίκες είναι επίσης πιο πιθανό να σκοτώσουν παιδιά από μια στρεβλή πεποίθηση ότι τους γλιτώνουν από τον πόνο – για παράδειγμα, από την απώλεια ενός γονέα λόγω αυτοκτονίας.» αλλά και ότι «οι άνδρες είναι πιο πιθανό να έχουν ιδιοκτησιακή στάση τόσο για τις γυναίκες όσο και για τα παιδιά και οι γυναίκες κυρίως για τα παιδιά». Η ιδιοκτησιακή αυτή σχέση των τελευταίων είναι προφανές ότι απορρέει και απο την αντίληψη ότι αφου το γέννησαν,το μεγάλωσαν και «τράβηξαν τα πάνδεινα» είναι κτήμα τους.

Τώρα γιατί ο μισογυνικός όχλος έπαθε υστερία επειδή έγραψα πως «στην περίπτωση των γυναικών οι παιδοκτονίες έχουν να κάνουν και με το γεγονός ότι η φροντίδα και η ανατροφή τους πέφτει δυσανάλογα στη μητέρα» λες και ειπα «ε αμα δεν τρώει το φαγητό του το σκασμένο το σκοτώνείς ή δεν το σκοτώνεις?» δε θα επρεπε να μου προκαλεί εντήυπωση δεδομένου το πόσο προσδοκουν περιπτώσεις γυναικών δολοφόνων να να νιώσουν καλά με το πόσο μισογυνικά σκουπίδια (και ενιότε βιαστές και κακοποιητές) είναι.

Οι παιδοκτονίες είναι από τα εγκλήματα που οι γυναίκες διαπράττουν σχεδόν τις μισές σε έναν πατριαρχικό κόσμο που κατά τ’άλλα οι άντρες διαπράττουν λίγο παραπάνω από το 80% του συνόλου των δολοφονιών. Χωρίς μια έμφυλη ανάλυση των κοινωνιολογικών αιτιών της διαφοράς αυτής είμαστε καταδικασμένη ως κοινωνία να επαναλαβάνουμε τις ίδιες συνθήκες που γεννούν το έγκλημα την ίδια ώρα που ο μανιασμένος όχλος απλά ζητά την επαναφορά της θανατικής ποινής και άλλα τέτοια γραφικά τα οποια αποδεδειγμένα δεν οδήγησαν ποτέ και πουθενά στη μείωση του εγκλήματος.

Η S. Firestone στο βιβλίο Η Διαλεκτική του Φύλου κάνει έναν ωραιότατο παραλληλισμό μεταξύ της καταπίεσης των γυναικών και αυτής των παιδιών και τολμά να φανταστεί και να περιγράψει έναν κόσμο που αυτό δε θα ήταν έτσι. Έναν κόσμο όπου τα παιδιά δε θα ήταν τόσο εξαρτημένα από τους γονείς τους εντός της πυρηνικής οικογένειας με αποτέλεσμα αυτοί να έχουν εξουσία ζωής και θανάτου πάνω τους,αλλά θα απολάμβαναν εναν μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας ως ενεργά μέλη ολόκληρης της κοινότητας. Η απελευθέρωση των παιδιών από την εξουσία των γονέων όπως και η απελευθέρωση των γυναικών από την επιβολή της μητρότητας θα πρέπει να συμβαδίζουν.

Σήμερα το να χαστουκίζεις το παιδί σου παραμένει όσο αποδεκτό ήταν πριν κάποιες δεκαετίες να χαστουκίζεις τη γυναίκα σου για να την επαναφέρεις στην τάξη και να της διδάξεις την πειθαρχία και το σεβασμό. Τα παιδιά παραμένουν μια αφανής καταπιεσμένη κατηγορια στο πλαίσιο μάλιστα μιας σαφούς ηλικιακής ιεραρχίας (η οποία αποτυπώνεται και στον πληθυντικό ευγενείας) γιατι η καταπίεση τους φυσικοποιείται ως κάτι που αναπόφευκτα απορρέει απο τη βιολογία -ακριβώς όπως και των γυναικών- ενώ είναι οι οικονομικές, κοινωνικες και πολιτισμικές συνθήκες που την επιτρέπουν, με κυριότερα οχήματα την καπιταλιστική πατριαρχική πυρηνική οικογένεια και την ατομική ιδιοκτησία.

*https://theconversation.com/men-and-women-kill-their…