Αναγκάστηκα να δω αυτό το βίντεο και να το σχολιάσω όχι επειδή είναι από αυτά που μου τραβούν το ενδιαφέρον αλλά επειδή  μου το στείλατε ίσα με 40 φορές στο inbox και ξέρετε πόσο επιρρεπής στο να προσαρμόζομαι στις κοινωνικές προσδοκίες είμαι. Αναρωτιόμουν βέβαια στο μεταξύ πώς αυτό το βίντεο απέκτησε τόση δημοσιότητα μέχρι που πέτυχα ένα screenshot από τον λογαριασμό του Mikeus που παρότρυνε τα@ς gourpies του να δουν και να μοιραστούν το βίντεο. Τόσο απλό είναι σήμερα να κάνει θραύση το βίντεο σου, αρκεί να είσαι γυναίκα και να γράψεις ενάντια στον φεμινισμό και όσο ανόητο και να είναι αυτό που θα πεις θα τρέξουν χιλιάδες άντρες να σε επιβραβεύσουν για το γλείψιμο και την υποστήριξη των συμφερόντων τους. Ο αντιφεμινισμός των γυναικών έρχεται με πολλά προνόμια την ίδια ώρα που οι φεμινίστριες πρέπει να αντιμετωπίζουν τον χλευασμό και το bullying για δικαιώματα που στο τέλος θα απολαμβάνουν όλες οι γυναίκες –ακόμα και οι αντιφεμινίστριες.

Ας αναλύσουμε όμως τα βασικά σημεία του βίντεο που δεν είναι παρά ένα συνοθύλευμα από αντιφεμινιστικά επιχειρήματα που έχουμε δει εκατομμύρια φορές σε αυτή τη σελίδα χωρίς να προσφέρει κάτι νέο στη συζήτηση.

• Το βίντεο ανοίγει με το κλασικό mantra των αντιφεμινιστριών «δεν είμαι θύμα». Ένας παλιός αντιφεμινιστικός μύθος λέει πως αν επαναλάβεις «δεν είμαι θύμα» μπροστά στον καθρέφτη 100 φορές οι συστημικές συνθήκες θα αλλάξουν μόνο για σένα και ενώ παντού θα έχει σεξισμό, γύρω σου θα δημιουργηθεί μια ασπίδα ισότητας. Μπορείτε να πετύχετε το ίδιο εφέ επαναλαμβάνοντας ότι «είναι Σάββατο» τα δύσκολα δευτεριάτικα πρωινά. Στην Αγαθή, λέει, δεν αρέσει να θυματοποιείται «ακόμα και όταν είναι πραγματικά το θύμα» (!!!) , λές και ο ρόλος το θύματος είναι κάτι που παίρνεις σε casting και όχι κάτι που προκύπτει από τη θέση σου σε ένα ευρύτερο σύστημα. Η προσέγγιση αυτή, όπως έχουμε αναλύσει και στην περίπτωση της συντηρητικής δημοσιογράφου και οπαδού του Τραμπ  Tomi Lahren που ισχυρίστηκε ακριβώς το ίδιο, εχει τις ρίζες της στον νεοφιλελευθερισμο και την αντίληψη ότι ο καθένας μπορεί τάχα να ορίσει την μοίρα του και έτσι, αν είσαι θύμα, αυτό είναι δική σου ευθύνη. Η λέξη θύμα έτσι προκαλεί αρνητικές συνδηλώσεις και ενοχικότητα στα θύματα της συστημικής καταπίεσης. Η Αγαθή λέει ότι ο φεμινισμός κάνει τις γυναίκες θύματα κατατάσσοντας έτσι οριστικά τον εαυτό της στη κατηγορίας της Δυναμικής Αντιφεμινίστριας™. Αλήθεια, τι πιστεύει ήταν οι γυναίκες όλες αυτές τις χιλιάδες χρόνια, πριν την έλευση του φεμινισμού;

• Στο δεύτερο λεπτό η Αγαθή φτάνει ήδη στο πρώτο της λογικό σφάλμα. «Δε θα υπήρχε ποτέ πατριαρχία αν εκ φύσεως τα δύο φύλα ήταν όμοια». Περιέργως αυτό είναι το σημείο που επέλεξε να προωθήσει και ο ίδιος ο Mikeus. Πέρα από την προφανή και εσκεμμένη διαστρέβλωση, αφού οι φεμινίστριες δε ισχυρίζονται ότι τα δύο φύλα είναι όμοια αλλά ούτε καν πως οι γυναίκες, οι άντρες ή αλλα φύλα είναι μεταξύ τους είναι όμοια έχουμε ένα εξαιρετικό παράδειγμα ταυτολογικής λογικής. Το να λές ότι δε θα υπήρχε πατριαρχία, δηλαδή εξουσία των αντρών, αν τα δύο φύλα ήταν όμοια, είναι σαν να λές ότι δε θα υπήρχε ρατσισμος και αιώνες δουλείας των μαύρων αν οι λευκή και η μαύρη φυλή ήταν όμοιες ή ότι δε θα υπήρχε αριστοκρατία αν οι αριστοκράτες ήταν όμοιοι με τους πληβείους. Δικαιολογείς δηλαδή την καταπίεση με την ίδια την ύπαρξη της καταπίεσης και ανάγεις την υποτιθέμενη ανομοιότητα σε πηγή της καταπίεσης αυτής, μόνο που την ανομοιότητα αυτή την παράγει, την επιτεινει και την τονίζει το ίδιο το καταπιεστικό σύστημα.

• Το δευτερο σημείο της Αγαθής είναι ότι δεν είναι φεμινίστρια γιατί αγαπά την οικογένεια. Οι φεμινίστριες λέει δεν αγαπούν την οικογένεια και μάλιστα δημιουργούν ενοχικό σύνδρομο στις γυναίκες που θέλουν να κάνουν οικογένεια –ειρωνικά λίγο μετά ισχυρίζεται ότι οι γυναίκες βγάζουν λιγότερα λεφτά επειδή αποφασίζουν να κάνουν οικογένεια και να μεγαλώσουν τα παιδιά, το οποίο σαν να μου φαίνεται ότι δημιουργεί ενοχικό σύνδρομο στις γυναίκες που τολμούν να έχουν βλέψεις για καριέρα παράλληλα με την οικογένεια και να υποστηρίζει ότι είναι δίκαιο να τιμωρούνται γι αυτό με μειωμένες ευκαιρίες ανέλιξης. Εδώ όχι μόνο παραβλέπει ότι χιλιάδες φεμινίστριες έχουν οικογένεια αλλά και πως αυτό στο οποίο οι φεμινίστριες αντιτίθενται είναι η οικογένεια ως καταπιεστικός θεσμός με τον άντρα ως κεφαλή της, που έχει όλη την εξουσία ακριβώς επειδή είναι αυτός που βγάζει τα λεφτά ενώ η γυναίκα κάνει την δουλειά της ανατροφής τσάμπα και έτσι αναγκάζεται να εξαρτάται οικονομικά από τον άντρα. Είναι οι παγιωμένοι ρόλοι που αναθέτει η οικογένεια αυτό στο οποίο αντιτίθενται οι φεμινίστριες και όχι φυσικά η μητρότητα ή οι μονογαμικές σχέσεις με τους άντρες.

• Η γυναίκα, μας πληροφορεί η Αγαθή, είναι αυτή που ως νοικοκυρά έχει εξουσία στο σπίτι. Αυτό ισχύει αν με τον όρο εξουσία εννοούσε ότι μπορεί να επιβάλλει στον άντρα να μην πατήσει στα σφουγγαρισμένα, αδυνατεί όμως να εξηγήσει γιατί χιλιάδες γυναίκες αντιμετώπιζαν και αντιμετωπίζουν  ακόμα, βία και υποτίμηση εντός του σπιτιού τους και όχι μόνο όταν  βγαίνουν στο μπαλκόνι. Αν οι γυναίκες μπορούν σήμερα να έχουν σχέσεις με τους άντρες επί ισοις όροις ακομα και όταν δεν δουλεύουν οι ίδιες, αυτό συμβαίνει γιατί θεωρητικά έστω μπορούν πλέον, χάρη στον αγώνα τον φεμινιστριών, να χωρίσουν ανα πάσα στιγμή τον άντρα τους και να συντηρήσουν τον εαυτό τους. Χωρίς αυτό το δικαίωμα οι γυναίκες είχαν μηδενική διαπραγματευτική δύναμη μέσα στην σχέση και αναγκάζονταν να προσαρμοστούν για την επιβίωση τους στις επιθυμίες του άντρα τους. Φυσικά η δυνατότητα να βρεις δουλειά σήμερα, ειδικά αν έχεις βγει από την αγορά εργασίας λόγω της ανατροφής των παιδιών, είναι τόσο πιο αυξημένη όσο πιο προνομιούχα είσαι. Η Αγαθή όμως χέστηκε για όσες γυναίκες δεν μπορούν γιατί δεν αγαπάει τις γυναίκες, αγαπάει τις μορφωμένες και δυναμικές αστές γυναίκες όπως πιστεύει ότι είναι η ίδια.

• Ταυτόχρονα προσποιείται ότι οι φεμινίστριες υποτιμούν την δουλειά της νοικοκυράς και το πόσα προσόντα απαιτεί ενώ στην πραγματικότητα οι φεμινίστριες ισχυρίζονται το αντίθετο: πως μία τόσο δύσκολη και σημαντική για την κοινωνία εργασία δε θα έπρεπε να γίνεται τσάμπα, σε συνθήκες πλήρους εξάρτησης από τον άντρα που βγάζει τα λεφτά. Και στο φινάλε αν ο ρόλος της ανατροφής των παιδιών είναι τόσο μαγικός γιατί τόσοι λίγοι άντρες στις πατριαρχικές κοινωνίες δεν τον αναλαμβάνουν οι ίδιοι; Θέλει να μας πει ότι οι άντρες δεν αγαπούν τα παιδιά τους όσο οι γυναίκες και δεν απολαμβάνουν εξίσου να περνούν χρόνο μαζί τους; Γιατί αυτό μου ακούγεται λίγο προσβλητικό για τους άντρες.

• Στο τέταρτο σημείο η Αγαθή τα βάζει με το κίνημα αποδοχής του πάχους. Ευτυχώς μας διευκρινίζει ότι αυτό ισχύει μονο για τις χοντρες που τρώνε ανθυγιεινά γιατί αν παχαίνεις με σαλάτες ας πάει στα κομμάτια, θα κάνει τα στραβά μάτια.  Το ότι η αντίθεσή της στο χοντρό σώμα δεν έχει ουδεμία σχέση με την υγεία αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στην ίδια κατηγορία αποδοχής αηδιαστικών προτύπων από τις φεμινίστριες βάζει και τις αξύριστες μασχάλες, δλδ τις μασχάλες που διατηρούν τις τρίχες που έβαλε εκεί η φύση. Δεν μας εξηγεί το παράδοξο η φυσική τριχοφυΐα να θεωρείται αηδιαστική μόνο στο γυναικείο σώμα.  Η Αγαθή λέει ότι το κίνημα αποδοχής εμποδίζει την «αυτοβελτίωση» μόνο που δεν μας εξηγεί ούτε γιατί η συμμόρφωση με αυθαίρετα αισθητικά κριτήρια αποτελεί βελτίωση. Για τις φεμινίστριες αυτοβελτίωση αποτελεί να ξεπερνάμε τα πρότυπα που μας επέβαλλαν ή τουλάχιστον να κοιτάμε τη δουλειά μας και να μην προσπαθούμε να τα επιβάλλουμε σε άλλες γυναίκες ίσα ίσα για να κάνουμε τη ζωή τους μίζερη και να νιώσουμε εμείς ξεχωριστές και πολύτιμες που προσαρμοζόμαστε.

• Η Αγαθή αποκαλύπτει σε επόμενο σημείο ότι ο φεμινισμός συνδέεται με την Αριστερά και τον αντιεξουσιαστικό χώρο. Σοκ! Αυτό βέβαια δεν κάνει κάτι άλλο από το να δηλώνει την δική της απέχθεια προς την Αριστερά την οποία δεν μας αναλύει, ενώ ταυτόχρονα δεν κάνει τίποτα για να μας εξηγήσει γιατί η Δεξιά δεν έχει δείξει ποτέ το παραμικρό ενδιαφέρον για τις γυναικείες διεκδικήσεις αλλά αντιθέτως τις αντιμετώπιζε ανέκαθεν εχθρικά.

• Η Αγαθή ισχυριζεται πως δεν είναι φεμινίστρια γιατί δεν μισεί τους άντρες ενω παρακάτω δηλώνει πως δεν είναι φεμινίστρια γιατι δεν μισεί τις γυναίκες. Λογικά οι φεμινίστριες μισούν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Οι φεμινίστριες λέει ισχυρίζονται ότι αγαπούν τις γυναικες αλλα τρέχουν να μειώσουν οποια γυναικα δεν συμφωνεί μαζί τους. Οι φεμινίστριες βέβαια δεν δηλώνουν ότι αγαπούν τις γυναίκες, έτσι γενικά και αόριστα. Αντιθέτως βλέπουν τις γυναικες ως ανθρώπους και τις κρίνον από τα λόγια και τις πράξεις τους. Ο συναισθηματικός εκβιασμός «αν δεν αγαπάτε εμένα μισείτε τις γυναικες» μας αφήνει αδιάφορες.

• Όπως ήταν αναμενόμενο η Αγαθή είναι  εναντίον των εκτρώσεων ενώ θεωρεί πως είναι άδικο που οι άντρες πληρώνουν διατροφή ακόμα και όταν δεν ήθελαν το παιδί. Με λίγα λόγια η Αγαθή θεωρούσε δικαιότερο αυτό που γινόταν επί χιλιάδες χρόνια: οι γυναίκες έμεναν έγκυες και για τους άντρες ήταν καθαρά προαιρετικό να στηρίξουν το παιδί που αναγκαστικά, απουσία αυτοδιάθεσης αλλά και ιατρκής τεχνολογίας, θα προέκυπτε. Έτσι οι γυναίκες επωμίζονταν όλο το βάρος της αναπαραγωγής του ανθρώπινου είδους  χωρίς καμία εγγύηση την ίδια ώρα που η αναπαραγωγή αυτή γίνεται εις βάρος αποκλειστικά του δικού της σώματος και παρόλο που γίνεται προς όφελος του συνόλου.

• Από το βίντεο δε θα μπορούσα να λείπει και η Ισλαμοφοβία αφού η Αγαθη έχει ιστορικό εθνικιστικών εξάρσεων, οπότε αναγκάζεται σοκαρισμένη να μας πει ότι στο Ισλαμ οι γυναίκες κακοποιούνται ομαδικά, κάτι που εντελώς συμπωματικά συμβαίνει και στη Δύση.  Αλήθεια γιατί θεωρεί πως τα πράγματα για τις γυναίκες σε κάποιες μη δυτικές χώρες είναι ακόμα χειρότερα; Δε φαντάζομαι να είναι επειδή, ξέρω γω, δεν έχει αναπτυχθεί εκεί το φεμινιστικό κίνημα;

• Στο τελευταίο της επιχείρημα δηλώνει ότι δεν είναι φεμινίστρια γιατι είναι χριστιανή και πιστεύει στον Χριστό. Τώρα, για να πούμε την αλήθεια, ενώ στον φεμινισμό θα έπρεπε να υπάρχει χώρος για τις χριστιανές εκείνες η πίστη των οποίων σέβεται το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των άλλων γυναικών και δεν προσπαθεί να επιβληθεί σε άλλες γυναίκες, εδώ έχει δίκιο πως οι χριστιανές φεμινίστριες  αντιμετωπίζονται με περίσσια ειρωνεία και εχθρικότατα από τις φεμινίστριες, I will give her that. Να κάτι που θα μπορούσαμε όντως να βελτιώσουμε.

Ως επίλογο θα ήθελα να κάνω ένα σχόλιο γενικά για τον αντιφεμινισμό. Ο αντιφεμινισμός των γυναικών, ως ένα  ιδιαίτερο είδος αντιφεμινισμού που εμπεριέχει μια αντίφαση, οφείλεται στο γεγονός πως συνεχίζουμε να ζούμε σε ένα πατριαρχικό σύστημα εντός του οποίου η αξία, η αυτοεκτίμηση και συχνά η ίδια επιβίωση της γυναίκας εξακολουθεί να βασίζεται στην αντρική αποδοχή, αγάπη και οικονομική στήριξη. Για να ρισκάρεις να χάσεις την βόλεψή σου σε αυτό και να αντιμετωπίσεις το bullying, το εξευτελισμό και την στοχοποίηση που δέχονται οι φεμινίστριες θέλει ένα βαθμό αυταπάρνησης. Ειδικά για τις προνομιούχες γυναίκες, πχ για τις αδύνατες, λευκές, αστές είναι μεγάλος ο πειρασμός να απολαύσεις απλά τον θαυμασμό, την προσοχή και την στοργή που θα σου δείξουν οι άντρες στο βαθμό που δε θα αμφισβητήσεις την εξουσία τους. Οι φεμινίστριες έχουν αντιληφθεί βέβαια πως η λιγοστή αυτή εξουσία είναι ολοκληρωτικά εξαρτημένη από την αντρική ματιά με αποτέλεσμα να μην είναι αυτόνομη και να μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποτραβηχτεί αν ξεπεράσεις τα όρια του αποδεκτού ή αν χάσεις όσα σε κάνουν ποθητή και πολύτιμη σε αυτούς –πχ το αδύνατο σώμα, το όμορφο πρόσωπο ή την καλλιεργημένη από την πατριαρχία τάση μας να τους παρηγορούμε, να τους περιποιούμαστε και να τους στηρίζουμε συναισθηματικά.

Ωστόσο, στο άρθρο  “Bargaining with Patriarchy” η Deniz Kadiyoti αναλύει τον αντιφεμινισμό ως μια στρατηγική κίνηση των γυναικών που νιώθουν ανασφάλεια βλέποντας τις εγγυήσεις που τους προσέφερε παραδοσιακά η οικογένεια να οπισθοχωρούν. Στο κείμενο αναφέρει πως «Είναι σαν, αντιμέτωπες με την παμπάλαια ανασφάλεια του εισοδήματος που θα πρέπει να επαρκεί για την ανατροφή μιας οικογένειας, οι γυναίκες να επέλεξαν αντιθετικές στρατηγικές: είτε να βγούνε έξω (μεταφορικά μιλώντας) και να παλέψουν για την ισότητα εισοδήματος και ευκαιριών είτε να μείνουν σπίτι και να επιχειρήσουν να δεσμεύσουν του άντρες πιο στενά κοντά τους. Η εμμονή του αντιφεμινιστικού κινήματος με την οικογένεια θα μπορούσε έτσι να ερμηνευθεί ως μια προσπάθεια παλινόρθωσης της παλιάς πατριαρχικής διαπραγμάτευσης, με τις φεμινίστριες να προσφέρονται ως ένας βολικός αποδιοπομπαίος τράγος για να κατηγορηθούν για την τωρινή  δυσαρέσκεια και αποξένωση ανάμεσα στους άντρες. Επομένως για την Kandiyoti “ οι μορφές συνείδησης και αγώνων που αναδύονται σε καιρούς τέτοιας γοργής κοινωνικής αλλαγής απαιτούν μια ανοιχτόμυαλη και με κατανόηση εξέταση, παρά μια βιαστική κατηγοριοποίηση. Γι αυτό η Ginsburg αξιολογεί τον ακτιβισμό του κινήματος κατά των εκτρώσεων από τις γυναίκες στις ΗΠΑ σαν στρατηγικό παρά σαν αναγκαστικά αντιδραστικό. Τονίζει πως η αποδέσμευση της σεξουαλικότητας από την αναπαραγωγή και την οικιακή ζωή  γίνεται αντιληπτή από πολλές γυναίκες ως επιζήμια για τα ίδια τους τα συμφέροντα καθώς, ανάμεσα στα άλλα, αποδυναμώνει την κοινωνική πίεση προς τους άντρες να αναλάβουν τις ευθύνες τους για τις αναπαραγωγικές συνέπειες των σεξουαλικών τους δραστηριοτήτων».

Οι αντιφεμινίστριες  γυναίκες με λίγα λόγια προσπαθούν να διαπραγματευτούν με την πατριαρχία και να βελτιστοποιήσουν την θέση τους μέσα στο υπάρχον πατριαρχικό σύστημα ακόμα και εις βάρος άλλων γυναικών αντί να παλέψουν για την οριστική καταλυσή του γιατί αδυνατούν να φανταστούν την θέση τους σε ένα νέο κόσμο χωρίς έμφυλες ιεραρχιες και ρόλους και δεν είναι πρόθυμες να αναλάβουν το ρίσκο.