Πριν μερικές βδομάδες το βιβλιοπωλείο Πρωτοπορία ανέβασε αυτό το μισογυνικό meme το οποίο κατέβασε λίγο μετά λόγω του κραξίματος που έφαγε χωρίς να απολογηθεί. Το meme αυτό βασίζεται στον κλασικό πατριαρχικό διαχωρισμό ανάμεσα στα διαβασμένα, μορφωμένα, σωστά κορίτσια και τα ματαιόδοξα, αυτά που το μόνο που έχουν στο κεφάλι τους είναι το μεικ απ και τα ρούχα. . Το δίπολο αυτό όχι μόνο δεν αφήνει χώρο για κορίτσια που μπορούν να διαβάζουν και να βάφονται ταυτόχρονα αφού υπονοεί ότι τα δυο αυτά είναι αλληλοαποκλειόμενα αλλά δημιουργεί και την καρικατούρα μιας γυναίκας που όσες διαβάζουν καλούνται να συμμετάσχουν στον χλευασμό της. Το meme δλδ δημιουργεί δύο αντιμαχόμενες κατηγορίες γυναικών και τοποθετεί τη μία ενάντια στην άλλη έτσι ώστε όσες διαβάζουν να αντλούν την αξία τους μέσα από το πόσο διαφορετικές –το πόσο ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ- είναι από αυτές τις χαζογκόμενες που δεν διαβάζουν.

Συμπτωματικά, λίγο αφότου μου έστειλαν το meme αυτό στο inbox, κατέφτασε και ένα κείμενο με τίτλο «Βγες με ένα κορίτσι που δε διαβάζει» το οποίο ήταν πολύ της μόδας γύρω στο 2012 και εξεπλάγην από το πός@ φίλ@ μου το είχαν μοιραστεί τότε. Το κείμενο αυτό πάει πακέτο με το κείμενο «Βγες με ένα κορίτσι που διαβάζει». Και τα δύο αποτελούν μια ακραία ρομαντικοποίηση, αν όχι φετιχοποίηση, των κοριτσιών που διαβάζουν ως μια ιδιαίτερη κάστα. Το πρώτο κείμενο προτρέπει ειρωνικά τον άντρα αναγνώστη να βρεί ένα κορίτσι που δε διαβάζει και περιγράφει το μίζερο, βαρετό μέλλον που περιμένει τη σχέση τους υπονοώντας ότι ένα κορίτσι που διάβαζει είναι όχι μόνο πιο ενδιαφέρον αλλά θα έχει και ανώτερη συναισθηματική νοημοσύνη. Το δεύτερο κείμενο προτρέπει τον αναγνώστη, που εξυπακούεται ότι είναι μάστερ της λογοτεχνίας, να τεστάρει το κορίτσι που ισχυρίζεται ότι διαβάζει: «Προσπάθησε να καταλάβεις αν κατάλαβε τον Οδυσσέα του Τζέιμς Τζόις ή αν το λέει για να φανεί έξυπνη». Αυτό ανήκει σε μια ευρύτερη παράδοση όπου κάθε φορά που μια γυναίκα αναφέρει ένα χόμπι ή ένα ενδιαφέρον της που θεωρείται αντρικό (χοντρικα όσα δεν είναι από αυτά που η πατριαρχία υποτιμά ως «γυναικουλίστικα») ο άντρας την περνάει από ένα άτυπο τεστ όπου πρέπει να αποδείξει ότι όντως ανήκει στον χώρο και κατέχει τα απαραίτητα trivia ώστε να μπορεί να το επικαλείται.

Το περίεργο με αυτό τον διαχωρισμό είναι ότι δεν τον βλέπουμε να αναπαράγεται για άντρες –δεν βλέπουμε να χωρίζονται οι άντρες σε αυτούς που διαβάζουν και αυτούς που βλέπουν ποδόσφαιρο κυρίως γιατί οι άντρες θεωρειται ότι διαβάζουν by default. Το διάβασμα είναι γενικά αντρική ασχολία ενώ αντιθέτως προορίζεται για μια ελίτ κοριτσιών, τις λίγες και εκλεκτές. Αυτή η αντίληψη υπάρχει από τότε που επιτράπηκε στις γυναίκες να μάθουν γράμματα μαζικά μετά από αιώνες αποκλεισμού από τον αλφαβητισμό. Οι γυναίκες θα επιτρεπόταν να μορφωθούν αλλά η πραγματική παιδεία θα θεωρούταν χαρακτηριστικό μόνο λίγων από αυτές. Και όλες θα έπρεπε να επιλέξουν κατηγορία, θέλουν να είναι (πατριαρχικά) όμορφες ή έξυπνες? Μπορεί συμπωματικά να ήταν και τα δύο αλλά θα πρέπει αναγκαστικά να διαλέξουν μόνο ένα από τα δύο για να αυτοπροσδιοριστούν. Οι γυναίκες που διαβάζουν έτσι νιώθουν όντως σπάνιες και ξεχωριστές και θεωρούν ότι ανήκουν σε μια μειοψηφία που αξιζει καλύτερη συμπεριφορά από αυτές τις Άλλες, τις χαζές.

Όλοι οι άντρες θεωρούν ότι αξίζουν αυτόν τον μονόκερο, το κορίτσι που διαβάζει. Εκτός φυσικά αν αυτή διαβάζει φεμινιστική κριτική. Τότε είναι απλά μια υστερική, κουραστική γκόμενα. Βγες με ένα κορίτσι που διαβάζει αλλά όχι Σιμόν ντε Μπωβουάρ ή Judith Butler γιατί τότε δε θα μπορούμε να της πουλήσουμε βιβλία με μισογυνικά τρικ που θα την κάνουν να νιώθει ανώτερη από τις υπόλοιπες.